Płatności w czasie rzeczywistym (real-time payments) orężem świata finansów

Płatności w czasie rzeczywistym (real-time payments) są podwaliną następnej generacji handlu. W połączeniu z data science, otwartą bankowością i interoperacyjnością w globalnej gospodarce staną się podstawą nowego świata możliwości. Choć systemy nie są nowe – Japonia wprowadziła swoją wersję w latach 70. XX wieku – to w ostatnim czasie intensywnie rozwijają się lokalnie, również w Polsce. Według danych Flavours of Fast, FIS Global 2020 rok powinien zamknąć się 56 systemami dedykowanymi do przelewów w czasie rzeczywistym. Grand View Research, Inc. wycenił ten obszar na 6,90 mld dolarów w 2018 r. i przewiduje, że wzrośnie o 29,3 proc. w okresie od 2019 r. do 2025 r. Wzrost można przypisać pojawieniu się technologii cyfrowych i zapotrzebowaniu klientów. Ci szukają szybszych i wygodniejszych opcji przekazów pieniężnych. Tym samym napędzają rozwiązania w zakresie przetwarzania płatności.

Limity transakcji bankowych

Zmianie ulegają również wartości pojedynczej transakcji bankowych. Na początku 2020 r. Clearing House w Stanach Zjednoczonych podniósł limit transakcji do 100 tys. dolarów. Brytyjska usługa szybkich płatności (FPS) od dawna ma limit 250 tys. funtów. W Polsce transakcje Express Elixir są ograniczone kwotą 100 tys. złotych. 

W rozmowie Grzegorz Leńkowski, dyrektor Linii biznesowej płatności natychmiastowych KIR (Krajowej Izby Rozliczeniowej), instytucji odpowiedzialnej za stworzenie polskiego systemu płatności natychmiastowych podkreśla, że polski system był prekursorem w zakresie rozrachunku opartego o model depozytowy oraz zastosowania – na potrzeby wymiany komunikatów płatniczych – standardu ISO 20022. Rozwój usługi, poza pozyskaniem kluczowych podmiotów polskiego sektora bankowego, wymaga również odpowiedniego zaadresowania różnych typów i kanałów płatności, włączając m.in.: płatności na rzecz administracji publicznej oraz przelewy na telefon inicjowane w systemie BLIK. Usługa cieszy się stale rosnącą popularnością wśród Polaków. W samym tylko kwietniu rozliczono w Express Elixir 3,8 mln płatności natychmiastowych. To prawie dwa razy więcej, niż w analogicznym miesiącu ubiegłego roku.

Choć liczba płatności wzrasta w granicach danego kraju, transakcje transgraniczne w czasie rzeczywistym również stają się rzeczywistością. Na przykład międzynarodowa sieć płatności SWIFT uruchomiła natychmiastową usługę gpi po zakończeniu udanych testów, które osobno przetestowały banki łączące się z szybkimi i bezpiecznymi przelewami w Singapurze (FAST), a także natychmiastowymi płatnościami transgranicznymi z europejską TARGET Instant Payment Settlement (TIPS). Wzrost ten podkreśla potrzebę stworzenia infrastruktury i technologii, zwłaszcza usług w chmurze. Będą one napędzać nową erę połączeń i usług współpracujących ze sobą.

Nie należy jednak skupiać się na płatnościach, ale raczej na tym, co je umożliwia. Gdy zdolność do rozliczania transakcji w czasie rzeczywistym jest łączona z innymi technologiami, takimi jak interfejsy programowania aplikacji (API), otwartą bankowością i internetem rzeczy (z ang. IoT), otwierają się nowe możliwości.

Globalne standardy katalizatorem innowacji

Ekosystem płatności skupia wiele instytucji – banki, korporacje, infrastruktury rynkowe, dostawców technologii. Jeśli ich rozwiązania mają być szeroko dostępne, wszyscy muszą pracować zgodnie z tymi samymi standardami. ISO 20022 jest standardem dotyczącym elektronicznej wymiany danych między instytucjami finansowymi. Zapewnia, że każda ze stron mówi tym samym językiem podczas wymiany danych towarzyszących transakcjom. Jest także swoistym katalizatorem innowacji w zakresie płatności.

Globalny standard zapewnia możliwość skalowania. Dlatego warto tworzyć uniwersalne rozwiązania, z których można korzystać wielokrotnie, zamiast tworzyć unikalne formaty dla klientów indywidualnych. Dla przykładu płatności z informacjami o fakturze umożliwiają automatyczne uzgadnianie sald. Transakcje z wyliczeniem podatku umożliwiają łatwiejsze i szybsze rozliczanie. Zaś zakupy samochodów wraz z dołączonymi informacjami o pojeździe, ułatwiają rejestrację. Takie rozwiązania są możliwe, ponieważ są budowane przy użyciu tych samych standardów i mogą być stosowane w różnych infrastrukturach systemów płatności w czasie rzeczywistym na całym świecie.

Banki i inne instytucje finansowe zdają sobie sprawę z potencjału posiadania danych transakcyjnych swoich klientów i związanych z nimi usług. Gdzie ilość danych, podobnie jak wzrost popularności płatności w czasie rzeczywistym wzrasta wykładniczo, co wymaga starannego planowania, w jaki sposób są gromadzone, przechowywane i udostępniane. Wszystko to zaś generuje zapotrzebowanie na znaczącą moc obliczeniową. W tych danych znajduje się skarbnica wzorców zachowań. Oznacza to, że ​​dostawcy na ich podstawie mogą tworzyć rozwiązania dopasowane do potrzeb klienta.

Pozabankowe przelewy natychmiastowe

Płatności w czasie rzeczywistym są również oferowane przez fintechy m.in. Wirecard, Apple, Nets, Mastercard czy BLIK. Według raportu ACI Worldwide i GlobalData – Prime Time for Real-Time, w ciągu najbliższych pięciu lat zostanie przetworzonych ponad pół biliona transakcji płatności w czasie rzeczywistym. Na ich popularność wpłynie również pandemia. Rozpowszechniła one korzystania z płatności bezgotówkowych. Pojawienie się wirusa wykształci nowe nawyki korzystania z usług cyfrowych. Powinno to pobudzić globalny rynek płatności natychmiastowych.

Prognozy zakładają roczną stopę wzrostu w wysokości 23,4 procent w okresie od 2019 do 2024 r. na podstawie 30 analizowanych rynków. Co ciekawe, w ciągu najbliższych pięciu lat Indie będą przewodzić światu w tego typu płatnościach. Wolumen transakcji wzrośnie tam z 15,3 mld w 2019 r. do 52,8 mld dolarów w 2024 r.