Pobierz raport „FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem” – pierwszą taką publikację

Fear of Missing Out to „wszechogarniający lęk, wynikający z przeczucia, że inne osoby w danym momencie przeżywają bardzo satysfakcjonujące doświadczenia, w których ja nie uczestniczę”, związany z „pragnieniem pozostawania w stałej łączności z innymi i wiedzy na temat tego, co robią”. Zjawisko to już od lat 90. XX w. budziło zainteresowanie naukowców i mediów z całego świata, ale jego skala i znaczenie zaczęły rosnąć wraz z wszechobecnością mediów społecznościowych. Obecnie FOMO niepodzielnie wiąże się z social mediami i w tym kontekście analizuje się je najczęściej.

Jak do tej pory, w swoich badaniach nad FOMO naukowcy koncentrowali się głównie na jakościowych (np. wywiady, obserwacje, eksperymenty) lub niereprezentatywnych ilościowych metodach badawczych. W 2018 r. polscy badacze przeprowadzili badania na reprezentatywnej grupie polskich internautów (od 15 roku życia, metoda: CAWI), które osadzono na bardzo rozbudowanej, naukowej podstawie. Efektem prac było nie tylko – jak dotąd unikatowe w kraju – wyliczenie wskaźnika FOMO w Polsce, ale również zapoznanie się ze skalą tego zjawiska. Badanie pozwoliło przyjrzeć się związkom np. między użytkowaniem mediów społecznościowych a autokreacją, komunikacją marketingową, samooceną czy zwyczajami korzystania z social media.

– Dzięki pozyskanym danym wiemy, że wysokie FOMO dotyczy 16% polskich internautów powyżej 15 roku życia. To liczna grupa, bo oznacza, że kilka milionów Polaków może mieć kłopot z odłączeniem się od internetu i smartfona – mówi dr Anna Jupowicz-Ginalska, inicjatorka i koordynatorka badania. – Jednak w raporcie chcemy nie tylko zwrócić uwagę na przykre konsekwencje nadmiernego użytkowania mediów cyfrowych. Pragniemy też zaproponować szereg rekomendacji, mogących pomóc w zwalczaniu tego niepokojącego zjawiska, które według nas jest już realnym problemem społecznym.

Tłem dla wszystkich rozważań jest idea digital wellbeing, tj. cyfrowego dobrostanu: optymalnego stanu, będącego wynikiem zachowania zdrowych proporcji pomiędzy użytkowaniem mediów cyfrowych a aktywnością poza środowiskiem online (np. spotkania z przyjaciółmi, realizowanie pasji, uprawianie sportu). Użytkownikom mediów cyfrowych utrzymanie takiej równowagi przychodzi z coraz większym trudem: dotyczy to zwłaszcza młodych osób. Dlatego też digital wellbeing jest zagadnieniem istotnym nie tylko w perspektywie akademickiej, ale również biznesowej i edukacyjnej. – Problem FOMO bezpośrednio wiąże się z kompetencjami cyfrowymi, których elementem jest nie tylko umiejętność korzystania z technologii cyfrowych, ale również bezproblemowe ich odstawienie – dodaje dr Justyna Jasiewicz. – Ta umiejętność jest szczególnie ważna we współczesnym, tak silnie zmediatyzowanym świecie i społeczeństwie.

Raport jest do pobrania z tej strony.