Recenzja książki Catherine Price „Jak zerwać ze swoim smartfonem”

„Po prostu czuję, że nie mogę bez Ciebie żyć. Dlatego tak trudno mi napisać, że musimy ze sobą zerwać” – list otwarty do mojego telefonu, fragment książki „Jak zerwać ze swoim smartfonem” Catherine Price.

Powiem szczerze, że zawsze podchodziłem pełen sceptycyzmu do wszelkiego rodzaju poradników typu „jak odnaleźć prawdziwe ja w 10 dni”. Nie rozumiałem co ludzie widzą w pozycjach leżących na półce z napisem „rozwój osobisty”. Jednakże dla książki Catherine Price „Jak zerwać ze swoim smartfonem” zrobiłem wyjątek i rozpocząłem lekturę. Jednym z powodów mojej decyzji był fakt, że podobnie jak nadawca listu, którego fragment przytoczyłem powyżej, poczułem, że smartfon zaczyna powoli determinować moje istnienie. Od razu po wstaniu rano z łóżka sprawdzałem pocztę, cały czas odświeżałem powiadomienia, by niczego nie przegapić, a kiedy bateria telefonu była rozładowana, czułem się niekomfortowo. Ogólnie stawałem się powoli niewolnikiem własnego telefonu.

We wstępie przeczytałem, że nie ja jeden mam problem z zachowaniem równowagi. Niemal 80% Amerykanów sprawdza telefon w ciągu pół godziny po przebudzeniu, a 5 na 10 Amerykanów zgadza się ze stwierdzeniem „Nie wyobrażam sobie życia bez mojego smartfona”. Dodajmy jeszcze, że połowa z nas sprawdza statusy w telefonie w ciągu nocy!. Jak się zastanowimy, sytuacja jest poważna. Niektórzy ludzie (w USA – niemal 2/3 dorosłych) dostrzegają, że mają problem i zgłaszają chęć zrobienia sobie cyfrowego detoksu. Jednak, jak wynika z danych Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (badanie „Stres w Ameryce” przeprowadzone w 2017 roku) tylko mała część chętnych przechodzi od słów do czynów (1/4 tych, którzy byli za detoksem). Te dane pokazują, że nawet po trafnej diagnozie – smartfon ma negatywny wpływ na moje życie, muszę coś z tym zrobić – nie jest tak łatwo rozstać się ze swoim ulubionym urządzeniem.

Jak się zastanowić pojawienie się smartfonów np. iPhone’a, który zdaniem Steva Jobsa „zmienił wszystko”, przyniosło dużo dobrego na wielu płaszczyznach. Biznesowej – smartfon może praktycznie zastąpić komputer. Prawie wszystkie czynności biurowe takie jak odbieranie poczty czy tworzenie dokumentów można zrobić za jego pomocą. Społecznej – kontakt z innymi ludźmi nigdy nie był tak prosty i bezproblemowy. Rozrywkowej – np. gry mobilne stworzone z myślą o różnych użytkownikach. Smartfon jak i inne urządzenia oferują niesamowite możliwość i mogą zwiększyć naszą produktywność. Dlatego Catherine Price na początku pisze wprost, że wbrew tytułowi, nie chodzi wcale o kategoryczne zerwanie, a bardziej o naprawę relacji. Tak, żeby urządzenie rzeczywiście nam służyło i przynosiło korzyści, jednocześnie nie odbierając nam kontroli nad naszym czasem czy wolną wolą. Niekiedy ma się wrażenie, że to człowiek jest dla telefonu, a nie telefon dla człowieka. Chodzi o przywrócenie zdrowej równowagi, ponieważ zbytnie korzystanie ze smartfona może mieć negatywny wpływ na różne aspekty naszego życia, np. na kontakty międzyludzkie.

Książka składa się z dwóch części

W pierwszej zatytułowanej „Przebudzenie” autorka omawia wpływ, jaki ma używanie smartfona na różne aspekty naszego życia. Rozdziały w tej części dostarczają nam m.in. informacji o tym, jak telefon zabija koncentrację czy w jaki sposób osłabia naszą pamięć. Autorka przywołuje dla przykładu wnioski z raportu Consumer Insights przeprowadzonego przez Microsoft Canada w 2015, z którego wynika, że korzystanie z wielu ekranów jednocześnie powoduje, że klienci tracą umiejętność filtrowania informacji i ciągle łakną nowych możliwości. Firmy, wiedząc to, bombardują nas ciągle nowy informacjami, bo wtedy jesteśmy bardziej podatni na manipulację. Smartfon podłączony praktycznie zawsze do internetu, jest szansą nie tylko dla użytkowników, ale również dla firm chcących sprzedać nam swój produkt. Trzeba również pamiętać, że smartfony mogą mieć negatywny wpływ nasz sen. Pierwsza część jest zatem swoistą refleksją autorki na temat negatywnych aspektów korzystania z urządzeń mobilnych. Dziennikarka swoje przemyślenia wzbogaca o wyniki badań naukowych, które przywołuje na poparcie swoich tez.

Część druga zatytułowana „Zerwanie” przynosi czytelnikowi konkretne zalecenia, by nie tyle co zerwać, co poprawić relacje. We wstępie do części drugiej autorka pisze: „Witajcie w części zerwanie, praktycznym przewodniku, który pomoże Wam stworzyć nowy związek ze swoim telefonem”.

Cała terapia liczy 30 dni (4 tygodnie), ale oczywiście może trwać dłużej. Program odwykowy zaproponowany przez autorkę składa się z zadań przypisanych do odpowiednich dni. Są one proste – niekiedy wymagają konkretnego działania. Na przykład pierwszego dnia zainstaluj aplikację monitorującą. Niekiedy zachęcają nas po prostu do refleksji – dla przykładu 16. dnia ćwiczymy zatrzymywanie się.

Autorka proponuje nam bardziej świadome życie tu i teraz. Nie chodzi tylko o relację ja-mój smartfon. Terapia Price sięga głębiej – zachęca nas do bardziej uważnego życia. Dzięki takiemu podejściu ten poradnik jest czymś więcej, ponieważ łączy w sobie diagnozę świata, w którym smartfon wyznacza tempo życia, z realnymi propozycjami jak odzyskać własne ja. Autorka uważa, że poprawa relacji jest możliwa tylko, jeśli staniemy się bardziej otwarci, pewni swoich zalet i świadomi naszych reakcji. Do czytelnika należy decyzja, czy będzie wykonywał kolejne ćwiczenia zgodnie harmonogramem podanym przez autorkę, czy będzie czytał książkę swoim trybem. Całość dopełnia słowniczek. Czy wiedzieliście na przykład, że „phubbing” oznacza lekceważenie ludzi poprzez używanie telefonu w ich towarzystwie? A także suplement zatytułowany „Polecane źródła” – spis aplikacji, które sprawią, że będziemy bardziej świadomie korzystać ze smartfona.

Catherine Price pisze żywym językiem. Niekiedy posługując się ironią, co sprawia, że całość jest, pomimo całego backgroundu merytorycznego, podana z pewnym dystansem. Jest przy tym konkretna i precyzyjna – poszczególne ćwiczenia są dobrze zaprojektowane i pomagają osiągnąć wewnętrzny spokój. W czasach, gdy wszyscy pędzą i próbują gdzieś zdążyć, proponuję Wam usiąść w fotelu, ustawić tryb samolotowy w telefonie i zacząć lekturę. Ta książka pomoże Wam stworzyć nowy, zdrowszy związek z telefonem.

Catherine Price, „Jak zerwać ze swoim smartfonem”, tłum. Katarzyna Różycka, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2018.