Smart contracts i ich zastosowanie

Tydzień temu pisałem o technologii, a właściwie o metodzie porządkowania baz danych blockchain, na punkcie której świat oszalał. Wcześniej omówiłem różnice dzielące bitcoin i blockchain. Teraz kilka słów o kolejnym modnym pojęciu z branży technologicznej – smart contracts (inteligentne kontrakty). Są one oznaką postępu, jaki dokonuje się w technologii blockchain, polegającego na przejściu od protokołu transakcji finansowych do uniwersalnego narzędzia, które potrafi w sposób zautomatyzowany wdrażać warunki umów, minimalizując ryzyko błędów i manipulacji.

Dlaczego zyskują na popularności

Przewaga smart contracts nad tradycyjnymi umowami ujawnia się w prostocie, szybkości wykonywania i aktualizacji w czasie rzeczywistym. Są one też w stanie wyeliminować scentralizowane podmioty i innych pośredników, którzy często przyczyniają się do wzrostu ryzyka. Inteligentne umowy cechuje autonomia i dokładność samorealizacji, dzięki czemu nie ma opóźnień w wykonaniu uzgodnionych warunków umów. Zastosowanie blockchaina zapewnia przejrzystość, bezpieczeństwo i pewność wykonania umowy.

W skrócie, smart contracts są lepsze od tradycyjnych umów, bo oszczędzają czas i pieniądze.

Według najnowszych badań firmy konsultingowej Accenture, same tylko banki inwestycyjne mogłyby zaoszczędzić do 12 mld dolarów rocznie na wprowadzeniu technologii blockchain i smart contracts.

Z kolei McKinsey ocenia w swoim raporcie, iż do 2021 roku tzw. materialny wpływ blockchaina na sektor finansowy, czyli osiągnięte w tym sektorze oszczędności i korzyści warte będą 80-110 mld dolarów.

Jak wiemy blockchain jest rozproszonym rejestrem transakcji. To sieć komputerów posiadających identyczną kopię bazy danych, zmieniająca zapisy w niej w oparciu o mechanizm konsensusu i reguły kryptograficzne. Nie wymaga autoryzacji ani pośrednictwa centralnego administratora czy serwera. Jest technologicznym podłożem dla kryptowalut takich jak bitcoin czy drugi pod względem popularności na świecie, ether.

Bitcoin a ethereum

Bitcoina wprowadzono w 2009 roku na potrzeby płatności online bez konieczności potwierdzania transakcji przez pośredników. Dominuje na polu kryptowalut, a jego kurs od kilku miesięcy rośnie i obecnie dobił do historycznego maksimum – 20 tysięcy dolarów.

Ethereum też jest projektem kryptowalutowym (obecny kurs e-waluty ether oscyluje wokół 700 dolarów), aczkolwiek wykorzystana tu technologia blockchain ma dużo większe możliwości i służy przede wszystkim tzw. inteligentnym kontraktom, czyli wykonywaniu zautomatyzowanych działań według zasad określonych w umowie. Ethereum jest platformą i silnikiem dla aplikacji, które mogą być uruchamiane bez potrzeby udziału zaufanej strony trzeciej (pośrednika lub centralnego serwera). Autorem idei smart contracts jest informatyk i specjalista od bezpieczeństwa w sieci – Nick Szabo. Po raz pierwszy opisał tę ideę w 1993 roku przy okazji automatów do sprzedaży napojów i przekąsek.

Jak działają umowy typu smart

Smart contract (inteligentna umowa) to krótki program komputerowy przechowywany w sieci blockchain. Określa warunki, z którymi zgadzają się wszystkie strony korzystające z umowy. Jeśli spełnione są określone warunki, wykonywane są określone działania (jeśli X wykona czynność Y, dokonaj czynności Z). Ponieważ smart contract jest przechowywany na każdym komputerze w rozproszonej sieci, na każdym musi on być wykonany i na każdym musi dać taki sam wynik. Dzięki temu użytkownicy mają pewność, że wynik jest prawidłowy.

Dla zobrazowania posłużmy się wspomnianym już przykładem automatu sprzedającego napoje. Jeśli w upalny dzień chcesz ugasić pragnienie musisz wykonać czynności w ustalonej kolejności, czyli musisz spełnić warunki, na których automat sprzeda ci pożądany produkt, a więc nacisnąć odpowiedni przycisk lub wpisać kod napoju i uiścić opłatę, wtedy automat wyda ci schłodzony napój w puszce. Szybko i wygodnie, i w zestandaryzowany, powtarzalny sposób.

Inny przykład – wysłanie partii towaru do znanego kontrahenta, Artura. Znasz go i masz do niego zaufanie, ale kierowca Andrzej, który ma dostarczyć przesyłkę, nie jest ci znany. Kierowca może też obawiać się, że mu nie zapłacisz za wykonaną usługę. Podpisujesz więc umowę z Andrzejem, która stanowi, że zapłacisz mu w chwili zrealizowania dostawy. Zwykle w taki w sumie prosty proces zaangażowanych jest wielu uczestników, w tym przedstawicieli firm zewnętrznych, konieczne są umowy na papierze lub skany, drukowanie, podpisywanie, weryfikacja, pilnowanie płatności, itd. Można ten proces uprościć za pomocą inteligentnego kontraktu, definiując w nim reguły i ustalając, że przelew za wysyłkę powstaje w dniu załadunku i przekazywany jest do realizacji w chwili potwierdzenia dostawy przez Artura. Inteligentna umowa automatycznie przekazuje zapłatę na konto Andrzeja. Gdy do palety z przesyłką będzie dołączony nadajnik GPS, skrypt automatycznie wyśle przelew do firmy logistycznej w chwili otrzymania sygnału z nadajnika z siedziby Artura.

Obszary zastosowań

Technologia blockchain i smart contracts otwierają wiele możliwości dla zdecentralizowanych firm i eliminują potrzebę uczestniczenia podmiotów trzecich.

Pracuje nad nimi wiele startupów, a duże przedsiębiorstwa testują je w zamkniętych sieciach, aby móc współpracować ze sobą bezpośrednio, bez udziału pośredników. Są na początku drogi, która może doprowadzić do poważnych zmian w wielu dziedzinach.

Np. naturalny wzrost sektora bankowego, jak również wzrost przejrzystości dla całego świata finansowego prześwieca pilotażowi Massive Autonomous Distribution Reconciliation (Madrec). Wspólna inicjatywa UBS, Barclays, Credit Suisse, KBC, SIX i Thomson Reuters ma na celu uproszczenie procesu potwierdzania danych dotyczących kontrahentów. Innymi słowy blockchain Ethereum sprawdzałby, czy strony transakcji nie stanowią ryzyka kredytowego. Obecnie proces ten wymaga kosztownych pośredników i skutkuje wyższymi opłatami dla klientów.

Podmioty z branży e-commerce mogą wykorzystywać kryptowaluty do płatności, co eliminuje konieczność korzystania z pośredników. Mogą też wykorzystywać inteligentne kontrakty do automatyzacji zamówień, zwłaszcza w przypadku towarów cyfrowych. Chiński gigant e-commerce Alibaba używa blockchaina do eliminowania podróbek na swojej platformie.

Planowane też jest wykorzystanie blockchaina i kryptowalut do celów podatkowych (np. VATCoin), w ochronie zdrowia (np. MediLedger Project dla branży farmaceutycznej z udziałem m. in. Roche Group i Pfizer), w regulacjach prawnych (np. transakcje na rynku nieruchomości w amerykańskim stanie Arizona) oraz w relacjach firmy-sektor rządowy (B2G).

O wpływie technologii blockchain na przemysł reklamowy – mówi się, że będzie ona mieć tak duży wpływ na marketing, jaki kiedyś wywarł nań internet – pisałem tutaj.

Na pewno dzięki wdrożeniu blockchaina i inteligentnych kontraktów świat może wiele zyskać. Ale wprowadzenie tak przełomowych rozwiązań, znacząco zmieniających sposób funkcjonowania firm, organizacji, a może nawet i państw, wymaga bardzo starannych przygotowań i przemyślanych, zaplanowanych działań.